Αρχαιολογικοί Χώροι

Η Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Δολιανών, έχοντας 12 τρούλους, αποτελεί έναν από τους πιο αξιόλογους βυζαντινούς ναούς της Ελλάδας. Κτίσθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα σε ρυθμό βασιλικής με τρία κλίτη. Αρχικά λειτούργησε ως μοναστήρι αλλά εγκαταλείφθηκε το 1924. Εξωτερικά μπορεί κανείς να διακρίνει ανάγλυφες παραστάσεις, κάτι που συναντάμε και σε άλλες εκκλησίες της περιοχής.  Ο ναός έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο από το Υπ. Πολιτισμού.

Ο ναός του τιμίου Σταυρού χαρακτηρίζεται από την ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική του. Στο εσωτερικό του ιερού βήματος διαμορφώνεται σύνθρονο και επισκοπικός θρόνος. Επίσης είναι ανεπίχριστο και συνεπώς χωρίς αγιογραφίες, αναδεικνύοντας έτσι τη λίθινη φυσιογνωμία του. Ο κεντρικός τρούλος διαθέτει και φανό ως δέκατο τρίτο τρούλο.

Βρίσκεται σε απόσταση 1,5 χλμ από τον οικισμό Δολιανά και 2 χλμ. από την κοινότητα Κρανιά του Ασπροποτάμου.

Στην πόλη της Καλαμπάκας διατηρούνται αρκετοί μικροί μεταβυζαντινοί ναοί με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτα τέμπλα. Tο πιο σπουδαίο όμως μνημείο της πόλης είναι ο βυζαντινός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, ο καθεδρικός ναός της επισκοπής Σταγών με σημασία πολυσήμαντη για τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη. Πρόκειται για μια μεγάλη τρίκλιτη μεσοβυζαντινή βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Ο νάρθηκας επικοινωνεί με τον κυρίως ναό με τρίβηλο άνοιγμα.

Βρισκόμενος κανείς στην Καλαμπάκα αξίζει να επισκεφθεί το σημαντικό για τα ευρήματά του και την ιστορία του, Σπήλαιο της Θεόπετρας μοναδικό αρχαιολογικό μνημείο. Πρόκειται για ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα από ιστορικής άποψεως σπήλαια της Ελλάδας, που βρίσκεται στην κοινότητα της Θεόπετρας, σε μικρή απόσταση από την Καλαμπάκα. Μάλιστα εκτός του ίδιου του σπηλαίου σε μικρή απόσταση από αυτό βρίσκεται και το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Εκπαίδευσης Σπηλαίου Θεόπετρας.